لزوم اتحاد مسلمین

اینها راجع به اموری که مربوط به دول اسلامی‌است؛ و آن مقداری که من می‌توانم، به عنوان اینکه یک نفر معمم هستم و طلبه هستم، می‌توانم به دول اسلامی‌ اعلام کنم؛ و امیدوارم برسد به آنها. این چیزهایی است که، ضروریاتی است که اینها خودشان هم باید توجّه داشته باشند؛ و امیدوارم که به گوش اینها فرو برود و یک وحدت اسلامی ‌واقعی [پیدا کنند]. گذشت کنند از بعض شهوات خودشان، و با هم دست برادری بدهند؛ تفوق از هم نکنند، با هم برادر بشوند - همه مجتمعاً در مقابل غرب؛ غربزده نباشند، در مقابل غرب بایستند دول شرق؛ حتی بوداییها، بایستند در مقابل غرب؛ غرب را عقبش بزنند. بعد در بین خودشان یک حکومت آرام، یک اجتماع آرام؛ همه ممالک سر جای خودش باقی؛ هیچ کدام به هیچ کدام تجاوز نکنند؛ همه با هم برادر باشند. اگر غیر خواست به آنها تجاوز کند، همه با هم همناله بشوند و جلو بروند.

اگر مسلمین با هم متّحد بشوند هیچ دولتی نمی‌تواند به آنها غلبه کند. اینها اشتباه است که خیر، آنها چه دارند و چه دارند؛ خیر، اینها نیست. شما عرضه ندارید؛ شما اغفال شدید. (1)

بر دانشمندانی که در این اجتماع [حج] شرکت می‌کنند، از هر کشوری که هستند، لازم است برای بیداری ملّت‌ها بیانیه‌های مستدلی با تبادل نظر صادر کرده و در محیط وحی بین جامعه مسلمین توزیع نمایند،

و نیز در کشورهای خود پس از مراجعت، نشر دهند؛ و در آن بیانیه‌ها از سران کشورهای اسلامی‌ بخواهند که اهداف اسلام را نصب عین خود قرار داده اختلافات را کنار گذاشته برای خلاصی از چنگال استعمار چاره بیندیشند. (2)

به برادرهای قَطری ما بگویید و به برادرهای خلیجی ما بگویید که آقا متحد بشوید. زیر پناه بیرق اسلامی‌ بیایید. از طاغوت کناره‌گیری کنید. وحدت کلمه پیدا کنید. رمز غلبه ما وحدت کلمه و اتّکال به خدا بود. شما هم اتّکال به خدا پیدا کنید و وحدت کلمه؛ شما هم پیروز خواهید شد.

همه ملّتهای اسلام باید یکی بشوند. اگر ملّتهای اسلام و دولتهای اسلام متفرّق نبودند - دولت اسلامی ‌که نمی‌دانم داریم یا نداریم! و شاید شما بدانید که نداریم، امید است که پیدا بکنیم - اگر مسلمین با هم بودند، اینطور ذلیل نبودند زیر دست اجانب و عمال اجانب. مسلمین قریب یک میلیارد جمعیت‌اند ولی یک میلیارد جمعیت متفرق، جدا از هم. اگر یک حکومت بود مثل صدر اسلام، یک حکومت بود و همه تابع، ما به این روز نمی‌نشستیم. آنها - اجانب - جدیّت کردند تا حکومتها را به نفع خودشان متفرّق کردند، تکّه تکّه کردند. حتی اخیراً که عثمانی یک مملکت وسیع بود، وقتی جنگ تمام شد، اینها را قریب پانزده تا جدا جدا از هم کردند؛ و همه عمّال خودشان! (3)

ملّتها و دولتها اگر بخواهند به پیروزی و هدفهای اسلامی ‌به تمام ابعادش که سعادت بشر است برسند، باید اعتصام به حبل‌الله کنند، از اختلافات و تفرقه بپرهیزند و فرمان حق تعالی را «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ» را اطاعت نمایند. پشت کردن به تعالیم عالیه اسلام و روی آوردن به غرب و شرق، مسلمین را با قریب یک میلیارد جمعیّت و مخازن بسیار غنی تحت سیطره اجانب درآورده و شعائر و مخازن آنها را به باد داده است.

شما دیدید و ما هم شاهد بودیم که وحدت کلمه یک ملّت شجاع ولی ضعیف با اعتماد به اسلام و خدای تعالی موجب غلبه بر غولهای بین‌المللی شد و دست همه استعمارگران را قطع نمود. پس مسلمین باید برای به دست آوردن استقلال و آزادی این کلید پیروزی را به دست آورند و برای وحدت کلمه کوشش کنند. این شما سران دولتها هستید که باید این فکر اسلامی‌ را تعقیب کنید و دست از دشمنی و مخالفت با برادران خود بردارید. مسؤولیتهای دولتهای اسلامی‌ در پیشگاه خدای توانا و در پیشگاه ملّتهای بسیار بزرگ است. دولتهای اسلامی‌ باید دولت مصر را در این خیانت بزرگ که به اسلام و مسلمین نموده است به جای خود بنشانند و با آن قطع رابطه کنند. ملّت مصر باید دست این خیانتکار را از کشور خود قطع کند و ننگ سرسپردگی به امریکا و صهیونیزم را از ملّت بزدایند. من به دولت دستور دادم که با مصر قطع رابطه نماید. ما دست برادری به تمام ملّتهای اسلامی‌ می‌دهیم و از تمام آنان برای رسیدن به هدفهای اسلامی‌ استمداد می‌کنیم. (4)
تا مسلمین رمزی را که در ایران اتفاق افتاد پیدا نکنند، پیروز نمی‌شوند. آنها متحد شدند، و همه یکصدا اسلام را خواستند و جمهوری اسلام را خواستند. و وقتی همه با هم متّحد شدند، خداوند پیروزشان کرد.

اگر مسلمین این رمز را پیدا کنند، این ملّت عظیم اگر با هم مجتمع شوند، قدرتی هستند مافوق قدرتها؛ زیرا علاوه بر مخازن طبیعی قدرت معنوی دارند، که عبارت است از ایمان به خدا و رسول، که اگر مجتمع شوند قدرتی فوق آنها نمی‌شود لکن مع‌الأسف نصایح کمتر اثر می‌کند. (5)

امّا راجع به روابط ما با دولتهای اسلامی - بلکه با همه دوَل - یک روابطی است؛ اما با همه دوَل یک روابط سیاسی است که البته دولت ما با آنها روابط را یا ایجاد می‌کنند یا تحکیم می‌کنند؛ و روابط ما با دولتهای اسلامی ‌همیشه باید قوی باشد.

دولتهای اسلامی‌ باید به منزله‌ی یک دولت باشند؛ کَانَّه یک جامعه هستند، یک پرچم دارند، یک کتاب دارند، یک پیغمبر دارند. اینها همیشه باید با هم متّحد باشند، با هم علاقه‌های همه جانبه داشته باشند؛

و اگر ... این آمال حاصل بشود که بین دولتهای اسلامی ‌از همه‌ی جهات وحدت پیدا بشود، امید است که بر مشکلات خودشان غلبه کنند، و یک قدرتی بزرگتر از قدرتهای دیگر در مقابل سایر قدرتها باشند. (6)

من امیدوارم که بین دولتهای اسلامی‌یک اخوّتی، اخوّت اسلامی، همانطوری که قرآن امر فرموده است، پیدا بشود؛ که اگر این اخوت اسلامی‌ در بین ممالک اسلامی‌ پیدا بشود، یک قدرت عظیمی ‌است که هیچ یک از قدرتهای دنیا نمی‌توانند به پای آن باشند.

و من از خدای تبارک و تعالی مسألت می‌کنم که این معنا در همه دولتها تحقّق پیدا بکند؛ و همه موفق بشوند که برای اسلام باشند: و همه موفق باشند که اخوت اسلامی‌ خودشان را حفظ بکنند؛ و همه موفق باشند که در خدمت ملّتشان باشند که ملّت هم پشتیبان آنها باشد. (7)
مسلمین باید از همین معنا عبرت بگیرند که چه شد یک حکومت بزرگ را آمدند بعد از جنگ و بعد از فتحشان تکه تکه کردند، قطعه قطعه کردند، و برای هر کدام حکومتی که مطیع خودشان بود قرار دادند. این برای این بود که از قدرت اسلام و مسلمین می‌ترسیدند، و می‌دیدند که اگر یک همچو قدرتی باشد و اگر سایر مسلمین هم به اینها متصل بشوند، دیگر مجال برای آنها و استفاده آنها در ممالک اسلامی‌ باقی نمی‌ماند. از این جهت، اینها آن مملکت واحد را به ممالک کوچک، کوچک تقسیم کردند. باید دولتهای اسلامی ‌از این عبرت ببرند [و] بدانند که رمز پیروزی دولتها وحدت کلمه است، و رفع اختلافات است و من امیدوارم که از این قصه ایران آنها عبرت ببرند که وحدت کلمه یک ملّت که هیچ ابزار جنگی نداشت. در مقابل آن همه ابزار جنگی که شاه داشت و همه دولتها هم پشتیبانی از آن می‌کردند، مع‌ذلک وحدت کلمه ملّت ایران و اتّکای آنها به اسلام موجب این شد که آنها را شکست دادند و دولتهای بزرگ هم نتوانستند نگه دارند آن شاه مخلوع ایران را. اینها چیزهایی است که باید در ممالک دیگر در آن تفکّر بشود و مورد بررسی قرار بگیرد، و دولتها توجّه کنند به این مسائل. اگر بخواهند از زیر بار اجنبی خارج بشوند، باید برنامه‌های فعلی را تغییر بدهند، و یک برنامه اسلامی، یک دولت اسلامی ‌[ایجاد کنند] همه به حکومت خودشان باقی بمانند، لکن متحد باشند همه با هم. (8)

امیدوارم که مسلمین و ملّتهای اسلامی ‌همانطور که دستور اسلام و قرآن مجید است با هم برادر باشند و نسبت به دشمنان انسانیت [و] کشورهای اسلام، با شدّت و قدرت رفتار کنند و این حاصل نمی‌شود الّا به اینکه از اختلافات جزئی، که بین دولتها هست، دست بردارند و مثل برادر هم باشند.

این اختلاف موجب بهره‌برداری دشمنهای اسلام و مسلمین است. باید از این بهره‌برداری جلوگیری بشود به وحدت اسلامی‌ و اینکه همه در تحت لوای اسلام و قرآن مجید مجتمع بشوند؛ زیرا آنطور که قرآن دستور داده است: رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ وَ أَشِدَّاء بر کفار باشد. در اسلام اساساً نژاد مطرح نیست، عربی و عجمی‌ و سایر گروه‌ها ابداً مطرح نیست. اسلام برای تربیت انسان آمده است، مطلب در برنامه اسلام، انسان است و تربیت انسانی. آنچه مطرح است تقوا و اخوت بین مسلمین و دوستی و رفع اختلافات است. (9)

مسلمین باید با هم ید واحده باشند. هُم یَدٌ واحِدةٌ علی مَن سِواه. اینها باید دست واحد باشند. مجتمع باشند. یک باشند. خودشان را از هم جدا ندانند. مرزها را اسباب جدایی قلبها ندانند. مرزها جدا، قلبها با هم.

مسلمین دارای قدرت بسیار هستند، و دارای خزاین بسیار. چنانچه با هم مجتمع بشوند، چنانچه مسلمین با هم اتحاد پیدا کنند، با حفظ مرزهای خودشان، لکن قلبهایشان با هم متحد بشود، اینها جمعیت بسیار کثیری هستند؛ یک میلیارد جعیت. شاید الآن بیشتر باشند و خزاین بسیار دارند و احتیاج به هیچ کشوری ندارند و همه کشورها تقریباً به آنها محتاج هستند. مع‌الأسف در اثر تبلیغات سوئی که در طول تاریخ شده است، و مردم را از این ابرقدرتها ترسانده‌اند. تبلیغات خود آن ابرقدرتها این بوده است که ملّتهای ما را، ملّتهای شما را از اینها بترسانند. به طوری که ما گمان بکنیم که این ابرقدرتها آسیب‌پذیر نیستند، اگر ملّتی نفس بکشد، آنها نفسش را خفه می‌کنند. لکن ما دیدیم که اینها تبلیغاتی بود که صحیح نبود و قدرتهای بزرگ هم با مقدرات یک مملکت وقتی که خود ملّت با هم مجتمع شدند، نمی‌توانند بازی بکنند و ما اتّکال به خدا داریم. اتّکال به اسلام داریم. پشتیبانی ما اسلام و خداست و امید این داریم که همه ملّتهای اسلامی‌ به ما بپیوندند. (10)

من امیدوارم که مسلمانان جهان در آستان قرن حاضر، گرفتاریهای خود و منشأ آن را به درست ادراک کنند؛ و با اتحاد همه جانبه و اتّکال به اسلام و در زیر پرچم پرافتخار آن از قید و بندهای استعمارگران رهایی یابند.

مسلمین که در آستان این قرن دردهای جانفرسای خود را یافته، و از قدرتهای شیطانی بزرگ جز گرفتاریهای گوناگون و چپاولگریها و جنایات چیزی ندیده‌اند، باید با هم پیوستگی صمیمانه و توجّه به خداوند بزرگ و اسلام عزیز به فکر چاره برآیند. (11)

مسلمین به حسب دستور خدای تبارک و تعالی، ید واحده [اند] نه دو تا دست، ید واحدة علی من سواهم.

همه مثل اینکه یک دست، باز دو دست هم نفرموده است؛ برای اینکه دو دست هم ممکن است این از این طرف برود، آن از آن طرف، نه، دست واحد، همه‌شان مثل دست واحد می‌مانند.

مسلم اینطوری است و اگر مسلمین اینطور باشند که آنطور وحدت با هم داشته باشند، که مثل یک دست باشند، ید واحده باشند، این دیگر آسیب‌بردار نیست. (12)

این اخوت ایمانی که خدای تبارک و تعالی امر به اخوت کرده است و عقد اخوت بین مؤمنین انداخته است، انحصار به مؤمنین ایران ندارد. انحصار به مؤمنین یک کشور ندارد. این عقد اخوت بین تمام مؤمنین دنیاست.

تمام ممالک اسلام باید با هم مثل برادر باشند و اگر ممالک اسلامی‌ مثل برادر با هم باشند و توده‌هایی که در هر کشوری زندگی می‌کنند با توده‌های کشور دیگر مثل برادر نظر داشته باشند، اینها بر همه قدرتهای عالم مسلط خواهند شد.

امروز شما گمان نکنید که اگر در یک گوشه عالم یک قضیه واقع بشود، سایر ممالک دیگر مطلع نمی‌شوند. امروز دنیا یک عائله شده است. دنیا یک موجود شده است که همه عالم از هم مطلع می‌شوند. با این رادیو و تلویزیون می‌بینید که مطلبی که در یک گوشه دیگر عالم واقع می‌شود در همه جا منتشر می‌شود. باید این اخوت ایمانی طوری باشد که یک کشوری با کشور دیگری نظر خلاف نداشته باشند. (13)
اینهایی که درصدد این معانی هستند، بدانند که اگر همه قدرتهای خودشان را هم جمع بکنند نمی‌توانند به یک ملّتی که همه با هم فریاد الله اکبر می‌زنند، نمی‌توانند اینها با آنها مقاومت کنند؛ بیخود درصدد تفرقه‌اندازی هستند. مسلمانها برادرند و تفرقه پیدا نمی‌کنند با تبلیغات سوء بعض عناصر فاسد. اصل این مسأله که شیعه و سنّی، شیعه یک طرف و سنّی یک طرف، این از روی جهالت و از روی تبلیغاتی که اجانب کردند پیش آمده است. چنانچه بین خود شیعه هم اشخاص مختلفی را با هم به مبارزه وامی‌دارند، و بین خود برادرهای سنّی هم یک طایفه‌ای را به طایفه دیگر، در مقابل هم قرار می‌دهند.

امروز روزی است که تمام طوایف مقابل هستند با قدرتهای شیطانی که اساس اسلام را می‌خواهند از بین ببرند؛ آن قدرتهایی که دریافته‌اند که آن چیزی که خطر برای آنها دارد اسلام است، آن چیزی که خطر برای آنها دارد وحدت ملّتهای اسلامی‌ است. امروز روزی است که [باید] تمام مسلمین تمام بلاد عالَم با هم مجتمع بشوند. (14)

نقشه‌های قدرتهای بزرگ که می‌خواهند مسلمین را زیر سلطه خود بیاورند و مخازن آنها را به غصب ببرند و اموال آنها را به چپاول ببرند از سالهایی طولانی دنبال نقشه‌هایی بودند، که از نقشه‌های بزرگ آنها مسأله‌ی ملّت‌گرایی است. اسلام آمده است تا تمام ملل دنیا را، عرب را، عجم را، تُرک را، فارس را همه را با هم متحد کند و یک امت بزرگ به نام امت اسلام در دنیا برقرار کند تا کسانی که می‌خواهند سلطه بر این دولتهای اسلامی ‌و مراکز اسلام پیدا بکنند، نتوانند به واسطه اجتماع بزرگی که مسلمین از هر طایفه [دارند] نقشه قدرتهای بزرگ و وابستگان آنها در کشورهای اسلامی‌ این است که این قشرهای مُسلم را که خدای تبارک و تعالی بین آنها اخوَّت ایجاد کرده است، و مؤمنون را به نام اخوَّت یاد فرموده است از هم جدا کنند، و به اسم ملّت ترک، ملّت کرد، ملّت عرب، ملّت فارس از هم جدا کنند بلکه با هم دشمن کنند و این درست برخلاف مسیر اسلام است و مسیر قرآن کریم.

تمام مسلمین با هم برادرند و برابرند، و هیچ یک از آنها از دیگری جدا نیستند، و همه آنها زیر پرچم اسلام و زیر پرچم توحید باید باشند. اینهایی که با اسم ملیت و گروه‌گرایی و ملی‌گرایی بین مسلمین تفرقه می‌اندازند، اینها لشکرهای شیطان و کمک کارهای به قدرتهای بزرگ و مخالفین با قرآن کریم هستند. (15)

مبارک آن روزی است که اهداف اسلام، اهداف پیغمبر معظّم اسلام در همه کشورهای اسلامی ‌تحقق پیدا بکند و اینطور نباشد که صرف شعار باشد و از حد الفاظ بیرون نرود. من امیدوارم که ممالک اسلامی ‌در این وقتی که دنیا یک تحولی پیدا کرده است و مستضعفین بیدار شوند و بسیاری از ممالک، استقلال از سایر ممالک پیدا کرده‌اند ما مسلمین هم که جمعیتمان اگر [با] هم باشیم بیشترین جمعیت را داریم و ذخایرمان بزرگترین ذخایر است، و افرادمان افراد بزرگ و برجسته است، بتوانیم با وحدت اسلامی ‌و زیر تعالیم قرآن مجید با هم مجتمع باشیم.

در عین حال که همه در ممالک خودمان استقلال داشته باشیم، لکن تمام مجتمع باشیم تحت لوای اسلام و توحید و نگذاریم که دستهای ابرقدرتها در ممالک ما حکومت کند و ما زیر پرچم آنها باشیم. (16)

راهبردهای تصریحی:

1- مسلمین باید با هم اتحاد و وحدت داشته باشند.
2- اتحاد مسلمانان سبب غلبه‌ی بر دشمن می‌شود.
3- وحدت به معنای یکی شدن دولتها نیست بلکه زیر پرچم اسلام و با هم بودن است.
4- مسلمانان دارای ذخایر مادّی و معنوی عظیمی‌ هستند که تفرقه باعث عدم بهره‌برداری صحیح از آنها شده است.
5- هر کس در جهت تفرقه بین مسلمانان و کشورهای اسلامی‌ تلاش کند، موافق منافع مستکبران و شیطان بزرگ عمل کرده است.

نکات استنباطی:

1- تا زمانی که دول اسلامی ‌در پی تفرقه و تشتت و بازی کردن در زمین دشمن هستند و از اتحاد دوری می‌کنند تغییری در حال مسلمانان ایجاد نمی‌شود.
2- دشمنان اسلام، همواره درصدد ایجاد تفرقه به انحاء مختلف هستند و امروز با ایجاد ایران هراسی تلاش می‌کنند بین ایران و کشورهای اسلامی‌ اختلاف ایجاد کنند.

پی‌نوشت‌ها:

1. صحیفه امام (ره)، ج1، ص 384.
2. صحیفه امام (ره)، ج2، ص 323.
3. صحیفه امام (ره)، ج6، صص 338 و 339.
4. صحیفه امام (ره)، ج7، ص 170.
5. صحیفه امام (ره)، ج7، ص 187.
6. صحیفه امام (ره)، ج7، ص 199.
7. صحیفه امام (ره)، ج8، ص 88.
8. صحیفه امام (ره)، ج8، ص 308.
9. صحیفه امام (ره)، ج9، صص 273 و 274.
10. صحیفه امام (ره)، ج11، ص 105.
11. صحیفه امام (ره)، ج10، ص 395.
12. صحیفه امام (ره)، ج12، ص 406.
13. صحیفه امام (ره)، ج13، ص 132.
14. صحیفه امام (ره)، ج13، صص 152 و 153.
15. صحیفه امام (ره)، ج13، صص 443 و 444.
16. صحیفه امام (ره)، ج14، ص 23.

منبع مقاله :
گردآوری: مؤسسه فرهنگی هنری قدر ولایت، (1390)، سیره سیاسی حضرت امام خمینی (ره) (12)، تهران: قدر ولایت، چاپ اول.